Psychologen en Parkinson

Het is belangrijk dat we ook als psychologen in de ouderenzorg goed op de hoogte zijn van de uiteenlopende gevolgen van deze aandoening en de behandelmogelijkheden. Een beetje in de luwte van het cursusaanbod van de PgD heeft de cursus Psychologen en Parkinson zich ontwikkeld tot een opmerkelijk goed gewaardeerde scholing. De docenten, Anneke Demmendal en Debby van Rhijn, werken al geruime tijd intensief voor en met mensen met de Ziekte van Parkinson en zijn ook ervaren en gedreven docenten. Die combinatie mondt uit in een mooi uitgebalanceerde cursus, die kennisoverdracht koppelt aan praktijkervaringen van docenten en cursisten en een goede afwisseling biedt van werkvormen. Of, zoals een van de cursisten het in de evaluatie van de meest recente editie verwoordde: ‘Uitzonderlijk goed gegeven training, veel stof, diep uitgespit, op een ontspannen en empathische manier.’ 

Bijzonder aan deze cursus is dat er ook een dagdeel is ingeruimd om te kunnen spreken met ervaringsdeskundigen: partners van mensen met de Ziekte van Parkinson. Voor de cursisten een kans om door te vragen naar wat zij graag willen weten, zonder een directe hulpverlenersrelatie te hebben, die immers altijd bepalend is voor de mate van openheid.   

Eén van die ervaringsdeskundigen is Erica Verhoog. Haar jarenlange ervaring als docent en in managementfuncties aan een hogeschool maken dat zij haar ervaringen met haar partner en met de hulpverlening goed kan overbrengen op anderen.  Zij is bij de eerste twee edities van de cursus aanwezig geweest. Ze heeft inmiddels besloten daar mee te stoppen, gelukkig met een goede reden: Een aantal jaren na het overlijden van haar partner voelt zij meer afstand tot het thema en richt ze zich graag op andere aspecten van het leven. Ik spreek haar via Teams om te horen wat haar ervaringen zijn. “De cursisten waren zeer belangstellend en betrokken en ook de samenwerking met de docenten van de cursus verliep heel prettig”, vertelt ze.  

Zij ziet een duidelijke rol voor psychologen in de zorg voor mensen met de Ziekte van Parkinson. “Veelal ligt de nadruk in de zorg op de lichamelijke symptomen van de ziekte”, stelt ze, “maar juist de karakterveranderingen, het verlies van de veelzijdigheid van de rollen en mogelijkheden en de invloed van deze veranderingen en verliezen op relaties, is zeer bepalend voor goed kunnen (samen) leven met deze ingrijpende aandoening.” Ze heeft ervaren dat verzorgenden er baat bij hebben om goed te leren kijken en luisteren naar de ‘taal’ van de bewoner met Parkinson en dat psychologen hen kunnen helpen die signalen te lezen. De rol van partners en andere familieleden is daarbij in haar ogen onmisbaar; zij zijn immers expert op het gebied van de geschiedenis en behoeften van hun eigen familielid en vaak ook al op het gebied van de ziekteverschijnselen en gedragsveranderingen. Ten slotte heeft ze nog een boodschap voor onze beroepsgroep in de toekomst: “Het credo van de overheid is: zo lang mogelijk thuis, dat is voor iedereen het beste en thuis is er veel mogelijk. Psychologen in teams die in thuissituaties ondersteunen moeten zich er wel van bewust blijven dat de keuze voor verhuizing naar een zorginstelling soms juist een hele goede is, bijvoorbeeld als een partner of andere mantelzorger overbelast is, misschien zonder dit zelf helemaal te beseffen. Goed wikken en wegen, maatwerk bieden en open zijn is dan van belang en hier ligt een mooie taak voor de psycholoog.”  

Wij danken Erica hartelijk voor haar bijdrage aan de cursus en wensen haar het allerbeste! Gelukkig gaat haar ‘collega’ Cobi nog even door met deze waardevolle aanvulling aan het onderwijs van de PgD.  

De eerstkomende editie van de cursus Psychologen en Parkinson zal plaatsvinden in de periode september- december 2026, zie hier voor meer informatie.