Het NPO als transformerende ervaring

Cursus voor Gz-psychologen met ruime ervaring in de neuropsychologische diagnostiek bij ouderen.

Therapeutische diagnostiek is ontwikkeld door Stephen Finn, vanuit het werkveld van de persoonlijksheidsdiagnostiek. Centrale gedachte is dat psychodiagnostiek de cliënt helpt zichzelf beter te begrijpen en beter om te gaan met de ervaren problemen. Daarbij wordt nadrukkelijke aandacht besteed aan het opbouwen van de samenwerkingsrelatie. Anders dan bij de meer traditionele vorm van diagnostiek zijn de cliënt en psycholoog beide expert: de cliënt over zijn leven, de problemen die hij ervaart en wat hij nodig heeft, en de psycholoog over gespreksvoering, psychodiagnostiek, ziektebeelden en psychologische behandeling. De samenwerking omvat alle fasen van het diagnostisch proces, van het bepalen van het doel van onderzoek tot de duiding van onderzoeksresultaten en de bespreking van de onderzoeksbevindingen. Uiteindelijk komt de psycholoog tot een op het individu afgestemde casusconceptualisatie, die de cliënt zelf moet kunnen overtuigen. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat cliënten zich sterker betrokken voelen bij deze vorm van diagnostiek, dat zij meer perspectief gaan zien, gemotiveerder zijn voor behandeling, en zich minder ongelukkig voelen. 

Ondertussen kent dit model ook toepassingen in de neuropsychologische diagnostiek, zij het nog beperkt. Deze cursus richt zich op de toepassing in de neuropsychologische diagnostiek en dan in het bijzonder in de ouderenzorg; herpositionering van de oudere als mede-eigenaar van de diagnostiek is niet alleen nodig, maar ook bijzonder krachtig; het kan autonomie bevorderen en daarmee aansluiten op het recent verschenen Generiek kompas ‘Samen werken aan kwaliteit van bestaan’ (2024).

Deze cursus bestaat uit 3 lesdagen en heeft ten doel meer zicht te krijgen op de belangrijke elementen in deze vorm van diagnostiek en een vertaalslag te maken naar de neuropsychologische diagnostiek in de ouderenzorg. A.d.h.v. actuele literatuur, wetenschapsbevindingen en eigen klinische ervaringen zullen we dit model op allerlei manieren tegen het licht houden. Hoe kijken we naar deze vorm van diagnostiek? Waar zien we mogelijkheden, belemmeringen, bijzondere uitdagingen of misschien wel ethische dillema’s? Wat doen we al, en wat kan er beter? Hoe komen we tot een helpende samenwerkingsrelatie bij ouderen met cognitieve stoornissen, die bijvoorbeeld minder zicht laten zien op hun eigen functioneren, minder goed in staat zijn te reflecteren, of snel zijn afgeleid? Hoe betrekken we de oudere tijdens het testonderzoek zonder afbreuk te doen aan de noodzakelijke standaardisatie? Wat kan deze vorm van diagnostiek betekenen voor het versterken van eigen regie, voor psychologische behandeling en het verbeteren van de kwaliteit van het bestaan? 

Van de deelnemers wordt een actieve inbreng verwacht en bereidheid om te reflecteren op eigen handelen en ervaringen en casuïstiek in te brengen. Uiteindelijk is het plan om gezamenlijk een visie te creëren op de inzet van dit model in de neuropsychologische diagnostiek in de ouderenzorg. 

Na de cursus:

• Heeft de deelnemer kennis van therapeutische diagnostiek als diagnostisch model en de bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek;
• Heeft de deelnemer zicht op de waarde, mogelijkheden en beperkingen van dit model in de neuropsychologische diagnostiek bij oudere cliënten in de eigen praktijk;
• Is de deelnemer in staat zorgvuldige afwegingen te maken in het neuropsychologisch diagnostisch proces, met aandacht voor vragen, behoeften en gevoelens van de oudere cliënt;
• Heeft de deelnemer zicht op de samenwerkingsrelatie tijdens diagnostiek in de eigen praktijk en is in staat die te optimaliseren bij oudere cliënten met een hersenaandoening of hersenschade;
• Is de deelnemer in staat om - middels de stappen uit dit model - tot een conclusie van onderzoek te komen die de oudere cliënt zelf kan overtuigen; 
• Is de deelnemer nieuwsgierig naar het effect van deze vorm van diagnostiek en vraagt de oudere cliënt om gerichte feedback. 

Saskia Teunisse is gepromoveerd klinisch psycholoog en klinisch neuropsycholoog. Zij heeft jarenlang als clinicus gewerkt in de ouderenzorg en als wetenschappelijk docent en hoofdopleider van de GZ-opleiding en de Profielopleiding Ouderenpsychologie bij GERION, AmsterdamUMC. Ze is een veelgevraagd spreker en heeft talrijke publicaties op haar naam staan. Haar expertise richt zich o.a. op het proces en inhoud van neuropsychologische diagnostiek in relatie tot complexe zorgvragen bij ouderen.

De locatie van deze cursus wordt waarschijnlijk Bussum.