Nieuw: Handige Praktijkgids

Jannet van Klaveren is een ervaren ouderenpsycholoog. Jarenlang werkte ze als gz-psycholoog in verschillende zorgorganisaties. Ze behaalde ook haar kwalificatie als systeemtherapeut en is tevens supervisor en docent voor de PgD. Een echte duizendpoot dus. Inmiddels werkt ze als zelfstandige en verricht ze onder meer werk voor het CCE en het D-zep netwerk. En daarnaast vond ze ook nog de tijd om een praktijkgids te schrijven en zo collega's te helpen om zich ons mooie vak eigen te maken. 

De indeling is in ieder geval overzichtelijk. Het eerste deel van het boek geeft vooral informatie over rol, taken en positie van de psycholoog in het verpleeghuis. Ook lees je er allerlei wetenswaardigheden over hoe het (gemiddelde) verpleeghuis reilt en zeilt en wie er zoal wonen. Vervolgens komen de verschillende psychologische competenties aan de orde: diagnostiek, indicatiestelling en behandeling. Van Klaveren besteedt veel aandacht aan het analyseren van gedrag en de achterliggende behoeften hierbij. Hierbij laat zij ons met meerdere brillen naar gedrag kijken: de biologische, de psychologische en de sociale bril. De thema's teambegeleiding, samenwerken met naasten en jezelf als instrument worden apart behandeld. Al met al ruim 200 pagina's wetenswaardige informatie. 

De ondertitel ‘praktijkgids’ is treffend gekozen. Het boek staat bol van de praktische voorbeelden; lijstjes met vragen, diverse behandelplannen, observaties, behoeften, uitleg van fasen en termen. Bruikbaar en herkenbaar! Heel goed dat deze praktijkervaringen verzameld en vastgelegd zijn in één boek. 

In het boek komen vele methodieken, modellen en invalshoeken aan de orde, waarbij niet echt een duidelijke voorkeur voor het een of ander wordt aangegeven. Verwijzingen naar wetenschappelijke evidentie ontbreken, waardoor kaf en koren niet gemakkelijk te onderscheiden zijn. Een aantal methodieken is afkomstig uit andere sectoren - zoals de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking - en (nog) niet helemaal aangepast aan de doelgroep ouderen. Dit vermeldt de auteur ook, maar, enthousiast geworden door toepassingsmogelijkheden in haar eigen praktijk, deelt ze wel de methodiek en haar ervaringen. Door de hoeveelheid thema’s is het boek enorm breed, maar ontbreekt wel enige diepgang per onderwerp. Daarvoor is andere vakliteratuur nodig.  

Het hele boek ademt therapeutisch optimisme, enthousiasme voor het vak en goed vakmanschap. Moeilijkheden en stagnaties ziet Van Klaveren oprecht als uitdagingen en dit kan ze ook onderbouwen door voor veel uiteenlopende situaties suggesties voor passende werkwijzen te doen. Verfrissend hierbij is de keuze om consequent van ‘signaalgedrag’ te spreken in plaats van het toch alweer flink ingeburgerde ‘probleemgedrag’. In alles spreekt bovendien de visie van de systeemtherapeut door. De nadruk ligt aanhoudend op goed samenwerken en veelzijdig partijdig zijn. Luisteren, begrijpen, verbinden, kernkwaliteiten die iedere psycholoog moet inzetten om het uitdagende werk goed te kunnen doen. Van Klaveren spreekt de taal van het zorgteam en heeft in haar werk duidelijk voor hete vuren gestaan. Als systeemtherapeut weet ze ook wat er binnen families kan spelen en hoe ze hierbij kan aansluiten. Ook denkt en werkt ze graag multidisciplinair. Haar grote ervaring als docent maakt dat ze complexe begrippen op een heldere manier kan uitleggen. 

Het boek zal vooral van pas komen als je begint met werken in het verpleeghuis. Maar ook zeker voor later, als je zoekt naar materiaal voor voorlichting aan teams of iets wil weten over een methode die jou niet zo vertrouwd is. Kortom: een aanwinst voor de hele vakgroep. 

Het verschijnen van het boek is een mooie aanleiding om bij weer eens bij enkele centrale thema's uit ons vak stil te staan. Daarom organiseert de PgD in samenwerking met het D-zep netwerk op woensdag 5 november een middagsymposium. Begrijpen van gedrag vanuit verschillende invalshoeken (‘brillen’ genoemd in het boek) en relationeel werken staan tijdens die middag centraal. Schrijf je snel in, er is nog plaats! En het boek is bij de prijs inbegrepen.